ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΔΕΣΗ ΤΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Σύντομο ιστορικό και φιλοσοφία του Τμήματος
Το τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οργανισμών (ΔΕΟ) του ΤΕΙ Πελοποννήσου λειτουργεί από το ακαδημαϊκό έτος 2013-2014, και είναι το αποτέλεσμα της συνένωσης των πρώην Τμημάτων Διοίκησης Μονάδων Υγείας Πρόνοιας και Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Ο βασικός κορμός του προγράμματος σπουδών είναι η διοίκηση επιχειρήσεων και οργανισμών, με έμφαση στα τελευταία εξάμηνα στη διοίκηση μονάδων τοπικής αυτοδιοίκησης ή μονάδων που έχουν ως αντικείμενο την οργάνωση και διαχείριση οργανισμών και επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών υγείας και πρόνοιας. Έτσι, οι εξειδικεύσεις των προηγούμενων τμημάτων έχουν διατηρηθεί ως κατευθύνσεις του νέου τμήματος ΔΕΟ. Παρόλο που οι φοιτητές κατανέμονται στη μια κατεύθυνση ή στην άλλη με την εισαγωγή τους από τις πανελλήνιες εξετάσεις, τα ¾ περίπου του προγράμματος σπουδών είναι κοινό για όλους, καθώς η διαφοροποίηση που εισάγεται με τα μαθήματα κατεύθυνσης αφορά 12 στα 42 μαθήματα που απαιτούνται για τη λήψη πτυχίου. Δεδομένου ότι τα 12 μαθήματα κατεύθυνσης επιλέγονται από το 5ο εξάμηνο σπουδών και μετά, οι φοιτητές του τμήματος στα 4 πρώτα εξάμηνα παρακολουθούν κατά κανόνα γενικά μαθήματα διοίκησης επιχειρήσεων που αποτελούν τη βάση για την απόκτηση διοικητικών, λογιστικών, οικονομικών και λοιπών γνώσεων ώστε αυτές να διευρύνουν τον επαγγελματικό ορίζοντα των αποφοίτων του τμήματος.
Στο παραπάνω πλαίσιο, το πρόγραμμα σπουδών είναι διεπιστημονικό, αντλώντας από επιστημονικούς τομείς όπως η οικονομία, η διοίκηση, η κοινωνιολογία, η χωροταξία η κοινωνική και η πολιτική επιστήμη, προκειμένου να εφοδιάσει τους αποφοίτους με τις δεξιότητες και γνώσεις που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα θεμάτων και ειδικοτήτων που σχετίζονται με τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα. Καλύπτει γνωστικά αντικείμενα όπως το δημόσιο και ιδιωτικό management, την ανάλυση πολιτικής, την οικονομία, τα δημόσια οικονομικά, τις μεθόδους κοινωνικής έρευνας / στατιστικής ανάλυσης, τον επιχειρησιακό σχεδιασμό & προγραμματισμό, την αξιολόγηση προγραμμάτων και τη μέτρηση επιδόσεων, και τη διοίκηση του ανθρώπινου δυναμικού.
Με βάση τις παραπάνω προδιαγραφές στα προγράμματα σπουδών των δύο κατευθύνσεων, το τμήμα προσδοκά να δώσει εξειδικευμένες γνώσεις και προσόντα σε όσους στοχεύουν να απασχοληθούν σε:
- κυβερνητικές υπηρεσίες
- μη κυβερνητικές οργανώσεις
- δημόσιους φορείς και μονάδες πρωτοβάθμιας , δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας υγείας (Υπουργείο Υγείας, υγειονομικές περιφέρειες, δημόσιους ασφαλιστικούς οργανισμούς, δημόσια νοσοκομεία, κέντρα υγείας),
- ιδιωτικούς φορείς και μονάδες υγείας (ιδιωτικά νοσοκομεία, κλινικές, ιατρικά κέντρα, στη βιομηχανία φαρμάκου και ιατρικής τεχνολογίας, ιδιωτικές ασφαλιστικές επιχειρήσεις)
- δημόσιους και ιδιωτικούς οργανισμούς και υπηρεσίες παροχής κοινωνικής και προνοιακής φροντίδας
- διοίκηση και διαχείριση πόλεων/ΟΤΑ,
- διεθνείς οργανισμούς,
- στο χρηματοοικονομικό σχεδιασμό, τα δημόσια οικονομικά και τις δημόσιες σχέσεις.
- ως σύμβουλοι σε ιδιωτικές επιχειρήσεις και για το ανθρώπινο δυναμικό,
- χωροταξικό και περιφερειακό σχεδιασμό,
Α. Οι δυνατότητες σύνδεσης του Τμήματος με την Τοπική Αυτοδιοίκηση και ευρύτερα την αγορά εργασίας
Με την εφαρμογή του Προγράμματος «Καλλικράτης» η εικόνα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στη Χώρα μας άλλαξε ριζικά. Οι Κοινότητες καταργήθηκαν, οι Δήμοι περιορίσθηκαν στους 325 από 1035. Οι εταιρείες κάθε νομικής μορφής και τα νομικά πρόσωπα της ΤΑ περιορίσθηκαν σημαντικά, ο δεύτερος βαθμός αυτοδιοίκησης περιορίσθηκε στις 13 αιρετές Διοικητικές Περιφέρειες και στα νομικά τους πρόσωπα.
Από μια πρώτη ματιά μπορούμε να πούμε ότι ο περιορισμός των νομικών προσώπων της Αυτοδιοίκησης μείωσε τις θέσεις εργασίας για τους αποφοίτους του Τμήματός μας.
Παράλληλα όμως με αυτό το συλλογισμό πρέπει να βάλουμε τα ποιοτικά στοιχεία που αφορούν τις Περιφέρειες και τους ΟΤΑ που προέκυψαν από τις συνενώσεις και τις ανάγκες τους σε εξειδικευμένο προσωπικό. Οι σημερινοί ΟΤΑ και οι Περιφέρειες πρέπει να εκσυγχρονισθούν, να οργανωθούν και να στελεχωθούν με βάση νέα πρότυπα. Ο νέος ρόλος που πρέπει να αναλάβουν οι ΟΤΑ και οι Περιφέρειες τόσο στον προγραμματισμό – σχεδιασμό της Αποκέντρωσης και της Περιφερειακής ανάπτυξης, όσο και στη διαχείριση προγραμμάτων θα τους οδηγήσει στην αναζήτηση στελεχών που τουλάχιστον σ’ αυτή τη φάση στη μεγάλη τους πλειοψηφία είναι οι απόφοιτοι του Τμήματός μας με κατεύθυνση την ΤΑ.
Τα παραπάνω αποτελούν αντικειμενικές διαπιστώσεις, δεν σημαίνει όμως ότι έχουν συνειδητοποιηθεί από τους αρμόδιους. Για να προετοιμάσουμε αυτή τη διαδικασία της συνειδητοποίησης του ρόλου του Τμήματος στις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται το Τμήμα μας πρέπει να αναλάβει πρωτοβουλίες σε δύο κατευθύνσεις. Πρώτον τη θεωρητική επεξεργασία θέσεων για την Αυτοδιοίκηση, την Αποκέντρωση την Περιφερειακή Ανάπτυξη και την επιχειρηματικότητα με ανάλογη προσαρμογή του προγράμματος σπουδών και δεύτερον την ανάδειξη και προβολή του Τμήματος και των αποφοίτων του με τρόπο εύληπτο και πρακτικό για να οδηγηθούμε σε άμεσα αποτελέσματα.
Β. Η προσέγγιση της αγοράς εργασίας στην ΤΑ
Β.1 Επεξεργασία θέσεων για την Αυτοδιοίκηση
Το πρόβλημα της αποκέντρωσης και της περιφερειακής ανάπτυξης είναι επίκαιρο όσο ποτέ και μπορούμε να πούμε ότι από αυτό θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό το μέλλον της χώρας. Το επιστημονικό προσωπικό του Τμήματος πρέπει να συμβάλλει στην επεξεργασία θέσεων για το ζήτημα αυτό και με δημοσιεύσεις, την οργάνωση συνεδρίων, ημερίδων κλπ να βοηθήσει στην ωρίμανση της ιδέας και την προώθηση συγκεκριμένων προτάσεων.
Σε στενή συνεργασία με τις Περιφέρειες και τους δήμους, ιδιαίτερα τους μεγάλους, μπορούμε να αναπτύξουμε πολύπλευρες δράσεις ώστε να συμβάλλουμε στην επίλυση προβλημάτων ή την διεκδίκηση προγραμμάτων μέσω των οποίων θα υπάρξουν επιστημονικές επεξεργασίες για πολλά ζητήματα που απασχολούν τις Περιφέρειες τους Δήμους και τις επιχειρήσεις των. Μέσα από τέτοιες συνεργασίες θα δημιουργήσουμε προϋποθέσεις για την αναγνώριση της προσφοράς του Τμήματος στην Αυτοδιοίκηση και την καθιέρωσή του ως επιστημονικού συμβούλου των Περιφερειών, των Δήμων, της ΚΕΔΕ και του Υπουργείου σε θέματα Περιφερειακής και τοπικής ανάπτυξης.
Ένα ακόμα βήμα προς την σύνδεση του Τμήματος με την αγορά εργασίας είναι η συνεργασία του με την Ένωση Περιφερειών Ελλάδος (ΕΠΕ) και την ΚΕΔΕ ώστε να διατυπώνουμε την άποψή μας σε καίρια θέματα της Αυτοδιοίκησης και να προετοιμάσουμε ένα καλό πρόγραμμα κατάρτισης των αιρετών της Αυτοδιοίκησης πρώτου και δεύτερου βαθμού. Με τον τρόπο αυτό το επιστημονικό προσωπικό του Τμήματος θα έλθει σε επαφή με τους αιρετούς όλης της χώρας, θα προβάλει το Τμήμα και θα χτίσει γέφυρες για να δημιουργηθούν σε όλες τις Περιφέρειες, τους Δήμους και τις επιχειρήσεις των φορέων αυτών θέσεις πρακτικής άσκησης για τους φοιτητές του Τμήματός μας, αλλά και μόνιμες θέσεις εργασίας που θα ανατρέψουν τη σημερινή πραγματικότητα, όσον αφορά τη σύνθεση του προσωπικού της ΤΑ. Η μόνιμη εκπροσώπηση του Τμήματος στα συνέδρια της ΕΠΕ και της ΚΕΔΕ κρίνεται απολύτως αναγκαία.
Η επικοινωνία του Τμήματος με την Δευτεροβάθμια εκπαίδευση είναι κρίσιμο στοιχείο για το μέλλον του Τμήματος. Από την τεκμηριωμένη προβολή που θα γίνει τόσο προς τους καθηγητές των Λυκείων όσο και προς τους υποψήφιους για τα Πανεπιστήμια – ΑΤΕΙ θα κριθεί το επίπεδο των σπουδαστών που θα επιλέξουν το Τμήμα και κατά προέκταση το επίπεδο των στελεχών με το οποίο θα στελεχωθούν η Αυτοδιοίκηση, οι Οργανισμοί και οι επιχειρήσεις στους οποίους απευθυνόμαστε.
Β.2 Επεξεργασία θέσεων για την πρακτική άσκηση των φοιτητών και τη σύνδεσή τους με την αγορά εργασίας
Η πρακτική άσκηση των φοιτητών του Τμήματος σε φορείς της αυτοδιοίκησης έχει πολλές θετικές επιπτώσεις. Πέρα από την απασχόληση των φοιτητών μας που αποκτούν τις πρώτες εργασιακές τους εμπειρίες, γνωστοποιεί την ύπαρξη του Τμήματος και ανάλογα με τις επιδώσεις των φοιτητών μας δημιουργούνται θετικοί ή αρνητικοί συνειρμοί για το ρόλο και τα εφόδια με τα οποία τους εξοπλίζει το Τμήμα μας.
Για την πρακτική άσκηση των φοιτητών μας πρέπει επίσης να αξιοποιήσουμε τις ευκαιρίες που δημιουργούν διάφορα προγράμματα της ΕΕ (Erasmus κλπ ) ώστε οι φοιτητές μας να ενθαρρυνθούν σε θέματα κινητικότητας και να αποκτήσουν διεθνείς εργασιακές εμπειρίες, αλλά και αντίστοιχες επιστημονικές, αφού παράλληλα με την πρακτική άσκηση θα μπορούν να παρακολουθήσουν και να αναγνωρίσουν μαθήματα από άλλα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια. Το ίδιο πρέπει να κάνουμε ως Τμήμα για φοιτητές άλλων Ευρωπαϊκών χωρών.
Ιδιαίτερος ρόλος για τη σύνδεση με την αγορά εργασίας αντιστοιχεί στο γραφείο διασύνδεσης του οποίου ο ρόλος πρέπει να αναβαθμισθεί.
Βασική εργασία του γραφείου πρέπει να αποτελεί η καθημερινή επαφή του με την Αυτοδιοίκηση, τους Οργανισμούς, τις επιχειρήσεις και τους αποφοίτους του Τμήματος. Απαιτείται η δημιουργία μητρώου με όλες τις κατηγορίες Διοικητικών και παραγωγικών μονάδων στις οποίες απευθυνόμαστε. Ο στόχος πρέπει να είναι απλός. Αλληλοενημέρωση και συνεργασία. Από την ενημέρωση θα καταγράφονται οι ανάγκες των φορέων και οι δυνατότητες του Τμήματος να τις ικανοποιήσει, τόσο σε επίπεδο έρευνας όσο και σε επίπεδο στελέχωσης με αποφοίτους του Τμήματος.
Γ. Η προσέγγιση της αγοράς εργασίας στην κατεύθυνση Υγείας – Πρόνοιας
Η επιμέρους μελλοντική στρατηγική της κατεύθυνσης Διοίκησης Μονάδων Υγείας Πρόνοιας, σε σχέση με την αγορά εργασίας και την επαγγελματική αποκατάσταση των πτυχιούχων της, θα πρέπει να στηριχτεί σε τρέχοντα πραγματικά δεδομένα αλλά και εμπειρίες που έχει συσσωρεύσει η κατεύθυνση ΔΜΥΠ από το παρελθόν. Ειδικότερα :
- στη χώρα μας, σταθερά και παρά την οικονομική κρίση, η συνολική αξία των παραγόμενων και παρεχόμενων υπηρεσιών υγειονομικής και προνοιακής φροντίδας συνολικά (δημόσιος και ιδιωτικός τομέας), υπερβαίνουν το 12% του ελληνικού ΑΕΠ
- το υφιστάμενο σύστημα υγείας και προνοιακής φροντίδας στη χώρα μας αν και θεωρητικά δημόσιο, εντούτοις στην πράξη λειτουργεί ως μικτό σύστημα, όπου η ιδιωτική δαπάνη τόσο για την υγεία όσο και την πρόνοια εμφανίζει σχετική τάση αύξησης (π.χ. η ιδιωτική δαπάνη για υπηρεσίες υγείας πλησιάζει το 45% του συνόλου των δαπανών υγείας στη χώρα μας)
- η τρέχουσα οικονομική κρίση, έχει συρρικνώσει τις σχετικές ετήσιες δημόσιες δαπάνες για την υγεία (κυρίως νοσοκομειακές και φαρμάκου)
- μέχρι την έναρξη της οικονομικής κρίσης η απορροφητικότητα των πτυχιούχων της κατεύθυνσης (πρώην τμήμα) ΔΜΥΠ, έφθανε στο 65%, με τάση αύξησης της απορροφητικότητας στον ιδιωτικό τομέα (κυρίως της υγείας)
- Ο θεσμός της Πρακτικής Άσκησης, ως μέρος της μαθησιακής και εργασιακής εκπαίδευσης των πτυχιούχων της κατεύθυνσης ΔΜΥΠ, φαίνεται να αποτελεί διαχρονικά τον κυρίαρχο παράγοντα διασύνδεσης της κατεύθυνσης ΔΜΥΠ με την εξειδικευμένη αγορά εργασίας.
- Επιπλέον δράσεις του Τμήματος, όπως η διοργάνωση συνεδρίων και ημερίδων, η συμμετοχή του εκπαιδευτικού προσωπικού σε συνέδρια, ημερίδες, η δημοσίευση άρθρων ή η έκδοση επιστημονικών βιβλίων και τέλος η συμμετοχή μελών του εκπαιδευτικού προσωπικού σε υψηλόβαθμες διοικητικές θέσεις φορέων υγείας, φαίνεται να αποτελούν επιπλέον σημαντικούς παράγοντες διασύνδεσης της κατεύθυνσης ΔΜΥΠ με την αγορά εργασίας
Στη βάση των παραπάνω δεδομένων και εμπειριών, η κατεύθυνση ΔΜΥΠ θα πρέπει τον όποιο μελλοντικό στρατηγικό σχεδιασμό διασύνδεσής της με την αγορά εργασίας να τον στηρίξει σε δύο βασικές θέσεις:
- Η κατεύθυνση ΔΜΥΠ “παράγει” πτυχιούχος που απευθύνονται σε μια εξειδικευμένη αγορά εργασίας που τα κοινωνικά, οικονομικά και τεχνολογικά της χαρακτηριστικά διαρκώς μεταβάλλονται και
- Η κατεύθυνση ΔΜΥΠ θα πρέπει να κεφαλαιοποιήσει και να επενδύσει την όποια προστιθέμενη αξία έχει αποκτήσει στο παρελθόν (εμπειρία, φήμη, επιστημονική γνώση, εξειδικευμένη τεχνογνωσία) στη διαμόρφωση της μελλοντικής στρατηγικής διασύνδεσής της με την αγορά εργασίας.
Έχοντας υπόψη τα παραπάνω, η κατεύθυνση ΔΜΥΠ του Τμήματος ΔΕΟ και στα πλαίσια της χάραξης στρατηγικής διασύνδεσής της με την αγορά εργασίας καθορίζει για υλοποίηση, τους παρακάτω στρατηγικούς στόχους :
- η κατεύθυνση ΔΜΥΠ συνεχίζει να λειτουργεί ως διακριτή επιστημονική οντότητα (κατεύθυνση) εντός του Τμήματος ΔΕΟ, αφού απευθύνεται σε μια αγορά εργασίας (υγειονομικής περίθαλψης και προνοιακής φροντίδας), που συνεχίζει να κατέχει υψηλό μερίδιο στην παραγωγή του ελληνικό ΑΕΠ
- το πρόγραμμα σπουδών της κατεύθυνσης θα βρίσκεται συνεχώς υπό την αίρεση της μεταβλητότητας (μερικής ή συνολικής), στη βάση των όποιων επιστημονικών ή επιχειρηματικών μεταβολών διαπιστώνονται και επιβεβαιώνονται από το επιστημονικό προσωπικό της κατεύθυνσης του ΔΜΥΠ
- θα ενισχυθούν μελλοντικές πρωτοβουλίες που θα αυξήσουν τη συμμετοχή επιστημόνων/επιχειρηματιών και επιχειρηματικών ομίλων (υγειονομικής περίθαλψης και προνοιακής φροντίδας), στη διδασκαλία των μαθημάτων ή των εργαστηρίων (π.χ. ως επισκέπτες), τη διαμόρφωση εργαστηρίων με τη χρησιμοποίηση εξειδικευμένου λογισμικού, που ο ιδιωτικός τομέας χρησιμοποιεί, και στην από κοινού ανάληψη ερευνών αγοράς με την διαδικασία της συγχρηματοδότησης
- θα στηριχτεί και θα ενισχυθεί ο θεσμός της Πρακτικής Άσκησης και τα προγράμματα ανταλλαγής φοιτητών, συμμετέχοντας ως κατεύθυνση σε οποιαδήποτε χρηματοδοτούμενα προγράμματα μέσο ΕΣΠΑ ή ERASMUS ή οποιασδήποτε άλλης μορφής προγραμμάτων αναπτυχθούν στο μέλλον
- θα διευκολύνεται κάθε επιστημονική δραστηριότητα του εκπαιδευτικού προσωπικού που θα σχετίζεται με την ώσμωση της κατεύθυνσης ΔΜΥΠ με την αγορά εργασίας (ημερίδες, συνέδρια, δημοσιεύσεις)
Θα πραγματοποιούνται σε τακτική βάση δύο ημερίδες κατά ακαδημαϊκό έτος (μία ανά εξάμηνο), που θα συνδιοργανώνονται από το Τμήμα ΔΕΟ και ιδιωτικούς φορείς ή Οργανισμούς Υγείας ή Πρόνοιας, ή μέσω προγραμμάτων ΕΣΠΑ, με κυρίαρχο γνωστικό υπόβαθρο την ώσμωση των φοιτητών της κατεύθυνσης με τις κυρίαρχες τάσεις της αγοράς υγειονομικής περίθαλψης και προνοιακής φροντίδας.
